اقساط مهریه

عدم پرداخت مهریه در قانون چه حکمی دارد؟
0

با توجه به این نکته که «مهریه از نظر قانون عندالمطالبه و دین ممتاز است»، شاید برای هر دو طرف دعوای این سوال پیش بیاید که چگونه این مساله با عدم پرداخت مهریه و اعسار و تقسیط مواجه می‌شود و چرا قانون درباره چنین دین مهم و حساسی اقدام به پذیرش قسط می‌کند؟ بـرای ایـن سوال می‌توان دلایل حقوقی فراوانی را ذکر کرد، اما شاید دلیل ساده‌اش این باشد که اگر قرار بــر رعــایــت مــاده 2 قـانـون اجـرای محکومیت‌های مالی که به موجب آن مردان ناتوان در پرداخت مهریه به زنــدان مــی‌افـتـنـد بـاشـد، احـتـمـالا زندان‌های کشور به جای پذیرش اراذل و اوباش، دزدان، افراد مخل امنیت اجتماعی و… باید میزبان مردانی باشد که همسران آنها مطالبه مهریه کرده‌اند اما چون قانون کارهای مهم‌تری هم دارد، در صورت اثبات این مساله که مرد توان پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد، مبلغ مهریه به شکل اقساط از او دریافت می‌شود.
مشاوره حقوقی آنلاین در بنیاد وکلا loading=

زندانی بودن مرد در اغلب موارد نه‌ تنها کمکی به حل مشکل زن نمی‌کند بلکه مشکلات دیگری را نیز برای هر دو طرف به وجود می‌آورد. به این ترتیب قانون با در نظر گرفتن شرایط خاصی این امکان را فراهم کرده که قاضی با رسیدگی به وضعیت مالی مرد و با اثبات ناتوانی او در پرداخت مهریه به صورت یکجا  اعسار او را بپذیرد و حکم به  تقسیط مهریه بدهد.
اعسار  از پرداخت مهریه حکمی ‌موقتی است

البته باید دقت کنید این حکم به صورت موقت صادر می‌شود و در انتهای تمام احکام مربوط به مهریه این مساله قید می‌شود که اگر زن بتواند بعدها اموالی از مرد به دست بیاورد، می‌تواند نسبت به وصول طلب خود از آنها اقدام کند. معنی این جمله هم این است که مثلا اگر مرد محکوم به پرداخت مهریه 500 سکه‌ای خود به شکل اقساط شد، تا پیش از پایان پرداخت این اقساط هر زمانی که زن بتواند اموالی را مبنی بر توانایی مرد برای پرداخت مابقی مهریه به دادگاه معرفی کند، این اموال توقیف و به دلیل «دین ممتاز» بودن مهریه، مهریه از آن کسر می‌شود.

به همین سبب بسیاری از مردانی که در چنین شرایطی حکم اعسار و تقسیط بابت مهریه دریافت می‌کنند، امکان خرید خانه، داشتن حساب سرمایه گذاری بانکی، خرید خودرو و… را ندارند و زن می‌تواند با معرفی این اموال مهریه خود را مطالبه کند. معمولا مردان پیش از صدور حکم اعسار و تقسیط و تا زمان بسته شدن پرونده اجرای احکام معمولا یا همه اموال خود را به نام اطرافیان مـی‌کـنند یا معاملات خود را مخفی می‌کنند. اما برخی از زنان نیز در این فرصت، با مراجعه به ثبت و استعلام، از خرید یا فروش اموال همسر خود مطلع می‌شوند و شکایتی تحت عنوان «فرار از دیــن» را مـطــرح مــی‌کـنـنــد کـه در شماره‌های آینده به آن خواهیم پرداخت. البته چنین مواردی بسیار اندک است و خیلی کم پیش می‌آید طرفین برای مدت طولانی زن و شوهر باشند و مهریه هم به زن پرداخت شود.

 اقساط مهریه چقدر است

در قوانین مربوط به مهریه و نحوه تقسیط مهریه میزانی برای اقساط مهریه مشخص شده است حتی ملاک و معیاری هم برای تعیین آن مشخص نگردیده و در این باب تماما اختیار و اراده قاضی رسیدگی کننده تعیین کننده مبلغ اقساط مهریه است .

قاضی پرونده با توجه به میزان مهریه و شرایط مالی زوج و دفاعیات زوجه به تعیین میزان اقساط مهریه و همچنین پیش قسط مهریه می پردازد .

در نتیجه مبلغ اقساط مهریه به نسبت مهریه تعیین شده زوجه و شرایط پرونده برای هرکس مقدار خاصی است و میزان اقساط مهریه برای همه یکسان نیست و در هر پرونده ای و در هر شعبه ای قاضی دادگاه به صورت مورد به مورد تصمیم گیری می نماید .
حال به نکاتی در مورد اقساط مهریه می پردازیم :

نکته : چنانچه عدم پرداخت پیش قسط مهریه و همچنین ادعای عدم توانایی پرداخت پیش قسط مهریه در صورتی که در دادگاه پذیرفته نشود موجب صدور حکم جلب زوج خواهد شد .

نکته : باید توجه داشت که اعسار حکمی موقتی است و اگر پس از تقسیط مهریه زن بتواند مالی از مرد معرفی نماید مهریه زن از همان مال وصول می شود و تقسیط مهریه ملغی می گردد .

شایان ذکر است عدم پرداخت مهریه تا 110 سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن با شرایطی که در قانون نحوه اجرای محکویت های مالی آمده سبب صدور حکم جلب شوهر خواهد بود اما به نسبت مازاد آن حتی در صورت تقسیط توسط دادگاه نپرداختن آن باعث جلب مرد نمی گردد .

چنانچه طلاق از سوی مرد ، لحاظ شود وی باز هم می تواند از دادگاه قسط بندی مهریه را بخواهد و منافاتی با دادخواست اعسار مرد در این باره نیست .

اجرای طلاق از سوی مرد و ثبت طلاق هنگامی انجام پذیراست که تکلیف مهریه زن روشن شود اگر مرد دادخواست اعسار داده باشد و دادگاه آن را رد کند تا زمانی که زن به تمام حق و حقوق خود نرسد و مهریه را تمام و کمال دریافت نکند امکان ثبت طلاق برای مرد فراهم نمی شود .

پس از تقسیط مهریه و شروع به پرداخت مهریه از سوی مرد دیگر زن و مرد به دادگاه صادر کننده حکم مراجعه نمی کنند بلکه تنها محل مراجعه اجرای احکام خواهد بود .

در اجرای احکام اقساط مهریه در مقابل هر پرداخت رسید ارایه می شود و این سبب می شود مدرکی معتبر به پرداخت کننده داده شود تا مانع از هرگونه انکار و سوء استفاده شود .

اجرای احکام در برخی دادگاه ها شرایطی را مهیا کرده که در یک بازه زمانی سکه دریافت می کنند و در تایم دیگر سکه تحویل می دهند تا امکان رویارویی طلبکارو بدهکار و برخورد آنها به صفر برسد.

گاهی مردان برای اثبات اعتبار خود و ناتوانی در پرداخت اقساط مهریه فیش حقوقی با مبلغ اندک به دادگاه ارایه می دهند که در صورت مخدوش بودن فیش یا اعتراض زوجه ، زوجه می تواند از دادگاه تحقیق در مورد درستی و صحت فیش حقوقی را بخواهد و در صورت درستی ادعای زن اضافه بر عدم صدور رای اعتبار و تقسیط ، مرد به جرم فریب دادگاه در دادگاهی دیگر هم محاکمه می شود .

این که هر قاضی بر چه اساس و چه فرمول خاصی اعسار و تقسیط را می پذیرد و چگونه میزان پیش قسط را تعیین می کند موضوعی بسیار پیچیده است که جز قضات کسی از آن مطلع نیست اما مسایل و مواردی همچون اشتغال زن ، میزان زندگی مشترک زوجین ، اوضاع خانوادگی و شان زن ، میزان تحصیلات طرفین و میزان مهریه از موارد موثر در تعیین میزان اقساط در نظر قاضی هستند .شایان ذکر نپرداختن مهریه تا 110 سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن با شرایطی که در قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی آمده است از موجبات صدور حکم جلب شوهر خواهد بود و نسبت به مازاد آن حتی در صورت تقسیط توسط دادگاه، در صورت نپرداختن اقساط امکان جلب شوهر وجود ندارد.

پیش قسط مهریه در طلاق زوج از موارد مذکور مستثنی نیست اما با این توضیح که اگر قبل از طلاق مهریه توسط زوجه مطالبه شده باشد (چه از طریق دادگاه و چه از طریق اجرای ثبت) و متعاقبا توسط زوج دادخواست اعسار داده شده باشد و حکم قطعی در خصوص وضعیت اعسار زوج صادر شده باشد با همان شرایط و با دادن دادخواست طلاق از جانب زوج، امکان طلاق زوجه وجود دارد. ولی اگر زن درخواست مهریه نکرده باشد و مردی دادخواست یک طرفه طلاق تقدیم دادگاه کرده باشد و بعد از صدور حکم قطعی طلاق، مدعی عدم توانایی پرداخت کل مهریه را داشته باشد می بایستی دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را تقدیم دادگاه کند.
در این رویه دادگاه ها کاملا سختگیرانه است اولا بعضی از شعب اعسار زوج را وقتی دادخواست طلاق داده باشد را نمی پذیرند ثانیا شعبی هم که می پذیرند معمولا پیش پرداخت سنگین تری برای زوج در نظر می گیرند.

 اقساط مهریه چقدر است

در قوانین مربوط به مهریه و نحوه تقسیط مهریه میزانی برای اقساط مهریه مشخص شده است حتی ملاک و معیاری هم برای تعیین آن مشخص نگردیده و در این باب تماما اختیار و اراده قاضی رسیدگی کننده تعیین کننده مبلغ اقساط مهریه است .

قاضی پرونده با توجه به میزان مهریه و شرایط مالی زوج و دفاعیات زوجه به تعیین میزان اقساط مهریه و همچنین پیش قسط مهریه می پردازد .

در نتیجه مبلغ اقساط مهریه به نسبت مهریه تعیین شده زوجه و شرایط پرونده برای هرکس مقدار خاصی است و میزان اقساط مهریه برای همه یکسان نیست و در هر پرونده ای و در هر شعبه ای قاضی دادگاه به صورت مورد به مورد تصمیم گیری می نماید .
حال به نکاتی در مورد اقساط مهریه می پردازیم :

نکته : چنانچه عدم پرداخت پیش قسط مهریه و همچنین ادعای عدم توانایی پرداخت پیش قسط مهریه در صورتی که در دادگاه پذیرفته نشود موجب صدور حکم جلب زوج خواهد شد .

نکته : باید توجه داشت که اعسار حکمی موقتی است و اگر پس از تقسیط مهریه زن بتواند مالی از مرد معرفی نماید مهریه زن از همان مال وصول می شود و تقسیط مهریه ملغی می گردد .

شایان ذکر است عدم پرداخت مهریه تا 110 سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن با شرایطی که در قانون نحوه اجرای محکویت های مالی آمده سبب صدور حکم جلب شوهر خواهد بود اما به نسبت مازاد آن حتی در صورت تقسیط توسط دادگاه نپرداختن آن باعث جلب مرد نمی گردد .

چنانچه طلاق از سوی مرد ، لحاظ شود وی باز هم می تواند از دادگاه قسط بندی مهریه را بخواهد و منافاتی با دادخواست اعسار مرد در این باره نیست .

اجرای طلاق از سوی مرد و ثبت طلاق هنگامی انجام پذیراست که تکلیف مهریه زن روشن شود اگر مرد دادخواست اعسار داده باشد و دادگاه آن را رد کند تا زمانی که زن به تمام حق و حقوق خود نرسد و مهریه را تمام و کمال دریافت نکند امکان ثبت طلاق برای مرد فراهم نمی شود .

پس از تقسیط مهریه و شروع به پرداخت مهریه از سوی مرد دیگر زن و مرد به دادگاه صادر کننده حکم مراجعه نمی کنند بلکه تنها محل مراجعه اجرای احکام خواهد بود .

در اجرای احکام اقساط مهریه در مقابل هر پرداخت رسید ارایه می شود و این سبب می شود مدرکی معتبر به پرداخت کننده داده شود تا مانع از هرگونه انکار و سوء استفاده شود .

اجرای احکام در برخی دادگاه ها شرایطی را مهیا کرده که در یک بازه زمانی سکه دریافت می کنند و در تایم دیگر سکه تحویل می دهند تا امکان رویارویی طلبکارو بدهکار و برخورد آنها به صفر برسد.

گاهی مردان برای اثبات اعتبار خود و ناتوانی در پرداخت اقساط مهریه فیش حقوقی با مبلغ اندک به دادگاه ارایه می دهند که در صورت مخدوش بودن فیش یا اعتراض زوجه ، زوجه می تواند از دادگاه تحقیق در مورد درستی و صحت فیش حقوقی را بخواهد و در صورت درستی ادعای زن اضافه بر عدم صدور رای اعتبار و تقسیط ، مرد به جرم فریب دادگاه در دادگاهی دیگر هم محاکمه می شود .

این که هر قاضی بر چه اساس و چه فرمول خاصی اعسار و تقسیط را می پذیرد و چگونه میزان پیش قسط را تعیین می کند موضوعی بسیار پیچیده است که جز قضات کسی از آن مطلع نیست اما مسایل و مواردی همچون اشتغال زن ، میزان زندگی مشترک زوجین ، اوضاع خانوادگی و شان زن ، میزان تحصیلات طرفین و میزان مهریه از موارد موثر در تعیین میزان اقساط در نظر قاضی هستند .شایان ذکر نپرداختن مهریه تا 110 سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن با شرایطی که در قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی آمده است از موجبات صدور حکم جلب شوهر خواهد بود و نسبت به مازاد آن حتی در صورت تقسیط توسط دادگاه، در صورت نپرداختن اقساط امکان جلب شوهر وجود ندارد.

پیش قسط مهریه در طلاق زوج از موارد مذکور مستثنی نیست اما با این توضیح که اگر قبل از طلاق مهریه توسط زوجه مطالبه شده باشد (چه از طریق دادگاه و چه از طریق اجرای ثبت) و متعاقبا توسط زوج دادخواست اعسار داده شده باشد و حکم قطعی در خصوص وضعیت اعسار زوج صادر شده باشد با همان شرایط و با دادن دادخواست طلاق از جانب زوج، امکان طلاق زوجه وجود دارد. ولی اگر زن درخواست مهریه نکرده باشد و مردی دادخواست یک طرفه طلاق تقدیم دادگاه کرده باشد و بعد از صدور حکم قطعی طلاق، مدعی عدم توانایی پرداخت کل مهریه را داشته باشد می بایستی دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را تقدیم دادگاه کند.
در این رویه دادگاه ها کاملا سختگیرانه است اولا بعضی از شعب اعسار زوج را وقتی دادخواست طلاق داده باشد را نمی پذیرند ثانیا شعبی هم که می پذیرند معمولا پیش پرداخت سنگین تری برای زوج در نظر می گیرند.